Vormspanning bij turnen, waarom is het zo belangrijk?

Vormspanning termen.‘’Span je benen’’, ‘’span je buik aan’’, spannen, spannen, spannen. Hoe vaak hoor je dat wel niet in de training. Spannen is noodzakelijk om bepaalde lichaamsdelen ‘’vast’’ te zetten. Door bepaalde gewrichten vast te zetten creëer je een bepaalde ‘’vormspanning’’. Dit is bijvoorbeeld noodzakelijk voor onder anderen kaatskracht, stabiliteit, veiligheid, reactiekracht en het lijnenspel binnen het turnen.

Soort vormspanning

Kaatskracht: denk maar aan de hoogte bij het springen van sprongen en series op vloer.

Stabiliteit: landing na een Tsukahara op sprong. Deze moet zonder wiebels of stapjes worden uitgevoerd.

Veiligheid: spanning zorgt voor bescherming van het lichaam bij het opvangen van schokbelasting. Je wil niet dat één gewricht de schokbelasting opvangt. Door te spannen verdeel je de belasting over het lichaam.

Reactiekracht: denk maar aan een kurbet of afduwen met de schouders op de pegasus. Je wil dat dit snel gebeurt en dat er geen energie verloren gaat. Bij een gespannen houding kun je de meeste energie gebruiken voor de beweging zonder dat dit verloren gaat.

Lijnenspel: spanning zorgt voor rechte lijnen van het lichaam. Deze zijn bovenal nodig bij het uitvoeren van de turnelementen. Denk maar aan een handstand. Die wil je zo recht mogelijk hebben, en geen banaantje. Voor een rechte handstand moet je spannen.

Verwerk vormspanning in de training om turnsters bewust te leren spannen.

Vormen van bewust leren spannen

Het ervaren van recht, hol en bol zijn
Het is belangrijk voor een turnster om te weten hoe zij recht, hol en bol is. Sommige elementen bevatten juist een rechte houding zoals de handstand. Andere elementen weer een bolle houding zoals de salto. Ook is het handig voor een turnster om te weten hoe zij haar houding moet corrigeren. Mocht zij de handstand altijd ‘’hol’’ turnen dan kan ze haar lichaamshouding sneller aanpassen als ze weet hoe ze ‘’recht’’ moet turnen.

Been-, heup- en schoudervormspanning
Het bewust leren aanspannen van been-, heup -en schoudervormspanning is essentieel om gewrichten te kunnen beschermen. Bij beenspanning behoort bijvoorbeeld het strekken van knieën, enkels en tenen en het sluiten van de benen. De heupspanning kan het bekken vastzetten. Deze wordt ook vaak toegepast door de kommetjes houding. Schouderspanning is noodzakelijk om de schoudergordel vast te zetten. Denk hierbij aan een verre ligsteun.

Leren blokkeren
Bij het blokkeren zorg je dat je de vormspanning vasthoudt als er storingen op het lichaam worden aangebracht. Denk bijvoorbeeld aan geduwd worden in de handstand.

Toepassen van vormspanning
Uiteindelijk wil je vormspanning gebruiken voor het strak en netjes turnen van de elementen.

Casus

Mila vindt het lastig om haar benen bij elkaar te houden bij de overslag over de pegasus. Het valt haar trainster op dat ze ook op vloer en balk vaak moeite heeft met gesloten benen te turnen. De overslag op vloer en handstand op balk gaan ook niet vlekkeloos.

In dit geval zal het een mooie oefening zijn om Mila bewust te laten worden van de beensluiting als onderdeel van vormspanning. Mila zou in de warming-up een langzit of kommetje kunnen uitvoeren waarbij de een voorwerp tussen haar benen geklemd moet houden. Bij het oefenen van de overslag op de pegasus zou zij een aparte oefening kunnen krijgen van beenheffen in buiklig met een voorwerp tussen de enkels. Deze oefeningen kunnen haar helpen bewust te worden van het sluiten van de benen en bijdragen aan het vergroten van kracht van de ‘’beensluiters’’.

Samenvattend, vormspanning is essentieel voor het goed en veilig uitvoeren van turnelementen. Probeer dit altijd een onderdeel te laten zijn van je turntraining. Bijvoorbeeld in de warming-up, of als voorbereidende oefening van een element.

Oefeningen vormspanning

Klik op het icoontje rechtsboven om tussen alle oefeningen te scrollen. Er staan meer dan 40 oefeningen tussen!

Bron: Van den Berg, T. (1996). Turnen in beeld. Uitgeverij de Vrieseborch

Ben je benieuwd naar meer vormspanningsoefeningen? Bekijk ze op ons Platform.