Tips voor het snel opbouwen van de toestellen in de gymzaal als turncoach

Hoe maak je het opbouwen van de toestellen en het turnmateriaal makkelijker tijdens de gym/turnlessen? En hoe zorgt een vooraf gemaakte turnlesplattegrond voor meer rust in jouw les? In deze blog geven we je praktische tips en handvatten om te zorgen dat de trainingen die jij geeft nog soepeler gaan verlopen!

Het probleem met opbouwen

Als je een gym docent bent of je bent een turnleraar zul je herkennen dat je een hoop materialen sleept gedurende de lessen die je geeft. Een groot deel daarvan is ook zwaar en erg belastend voor je lichaam. Daarom is het altijd handig om te bedenken hoe je het opbouwen van de les met de materialen makkelijker kan maken. En voor jezelf kan versnellen. Dit is ook een vraag die vaak speelt bij mensen in de gymzaal. Ik zal je een paar tips geven om hiermee aan de slag te gaan. Waardoor het voor jou wat makkelijker wordt.

Je bent vaak alleen als docent in een gymzaal en je hebt een hoop materialen die je moet slepen, zoals dikke matten. Deze wegen nogal wat, zeker als je de matten van de ene naar de andere kant moet slepen. Het kan wel wat uitmaken hoeveel materiaal je moet slepen in een les. En waar je ze heen moet slepen en positioneert. Naast het materialen meeslepen in een les vang je ook heel veel over het algemeen. Je moet veel bij bewegingen helpen. Dat is ook vaak zwaar voor je lichaam. Ook sta je regelmatig meerdere uren achter elkaar in de zaal. Wat ook erg belastend voor je lichaam.

Het is dus heel verstandig hiernaar te kijken en te weten hoe je dingen aanpakt met opbouwen en hoe je het makkelijker voor jezelf kan maken. Daardoor zorg je ervoor dat er minder belasting op je lichaam komt. Dit is iets wat ik ook heb moeten leren. Ik heb zelf al heel wat turnlessen gegeven, maar ook als gymdocent en als combinatiefunctionaris ben ik actief geweest en heb ik een hoop lessen gegeven en in de zaal gestaan. Dus ik heb de nodige materialen wel heen en weer gesleept in de lessen.

Gedurende mijn carrière heb ik een beginnende hernia gehad waardoor ik dus ook snel last kreeg van mijn rug. Zeker na het sjouwen van bijvoorbeeld een dikke mat. Ik heb dus echt goed moeten nadenken over hoe ik mijn lessen kon inrichten om toch mijn lessen te kunnen geven en daar zo min mogelijk last van te ervaren. Dus daarin hoop ik wat dingen met je te kunnen delen hoe ik dat zelf aanpak.

Hoe maak je het opbouwen makkelijker?

Begin heel simpel: zorg ervoor dat je een lesvoorbereiding maakt. Dat hoeft niet per se eentje te zijn op papier, maar bereid je in ieder geval van tevoren goed voor. Het komt nogal vaak voor dat trainers in de auto naar de training nog even snel  bedenken wat ze gaan doen. Maar als je de zaken goed voor jezelf in kaart brengt met een lesvoorbereiding, kun je ook goed kijken naar waar je de materialen positioneert en hoe je ze neerzet. Daardoor maak je voor jezelf het opbouwen makkelijker. Kijk er ook naar hoe je de materialen voor jezelf neerzet voor je lessen. Dit staat  ook in relatie tot de indeling van de berging. Veel gymzalen hebben twee ingangen van een berging.

Stel dat er een brug staat die je wil gebruiken om bijvoorbeeld een borstwaartsom te oefenen, dan kan het wel uitmaken of je die brug een klein stukje sleept of dat je hem verder in de gymzaal neerzet. Terwijl dat misschien voor je les niet veel uitmaakt maar wel voor jou in hoeverre jij zelf die brug de les in moet gaan slepen.

Stel dat je er bijvoorbeeld nog een paar dikke matten wil bijhalen, dan kan het al heel veel tijd kosten. Voordat je het weet heb je dan misschien wel drie kwartier nodig om je les voor te bereiden als je geen hulp hebt. Dus daarmee kan je snel tijd winnen.

Indeling van de toestelberging

Het is natuurlijk ook altijd goed om naar de berging te kijken. Dus mocht je daarin invloed hebben om de berging aan te passen naar jouw wensen kan het verstandig zijn om te kijken of je bepaalde dingen misschien moet aanpassen. Toestellen die je altijd gebruikt, of bepaalde materialen die bij elkaar horen, kun je het beste voor aan zetten.  Op die manier kun je kijken naar de indeling van de berging en kan je kijken of je daaraan dingen kunt aanpassen.

Oefening

Dan gaan we door naar wat oefeningen. Het hangt er natuurlijk vanaf hoe je de oefeningen gebruikt en hoeveel materialen je nodig hebt. Bijvoorbeeld bij het ophurken kan je ervoor kiezen om een brug neer te zetten. Maar misschien heb je een paar rekstokken in je gymzaal staan. In dat geval kan je ervoor kiezen om bijvoorbeeld twee rekstokken neer te zetten of wellicht vier. Daarmee bepaal je met het aantal toestellen hoeveel turnsters kunnen oefenen. Ook kun je kiezen voor klein materiaal en voor nevenactiviteiten om meer turnsters aan de slag te zetten met een bepaald turnelement zonder dat je per se meer turnmateriaal nodig hebt.

Ophurken met klein materiaal

Ik zal je een paar voorbeelden laten zien voor het element ophurken. Een voorbeeld oefening is ophurken met behulp van een stok. Hiermee leert een turnster de positie waarin ze moet inhurken met de voeten en waar ze de voeten moet neerzetten. Het is iets wat in ieder geval een jonge turnster moet leren. In een gymzaal heb je vaak al stokken tot je beschikking, die kan je natuurlijk heel makkelijk pakken en verder heb je niks nodig om deze oefening te kunnen doen.

Verder heb je ook altijd wel banken in de gymzaal staan. Met een bank kun je ook ideaal ophurken. Het voordeel van een bank is dat je het makkelijk kan neerzetten, want er zijn wieltjes onder de bank, en daarnaast kunnen ook veel turnsters tegelijkertijd oefenen op een bank. Vier of vijf turnsters kunnen tegelijkertijd ophurken op een bank. Op die manier kun je een bank naast een brug zetten en kunnen er heel veel turnsters tegelijk oefenen met het ophurken. Het is daarnaast ook een hele fijne en veilige oefening voor turnsters om te doen.

Je hebt ook klein materiaal, bijvoorbeeld een frisbee en een lijn waarbij een turnster leert om op te hurken op een lijn. Hierbij zorgt de frisbee er ook voor dat de knieën bij elkaar gehouden worden op een impliciete wijze. Bij het ophurken hebben turnsters vaak de neiging om de knieën uit elkaar te doen, waarbij de knieën voorbij de armen gaan in plaats van de knieën netjes tussen de armen. Dit is een veelgemaakte fout bij het ophurken. Dit is dus een mooie oefening om dat meteen op een goede manier aan te leren.

Hoge lesintensiteit

Het gaat ook op een andere manier, bijvoorbeeld met een dikke mat. Een dikke mat kan je heel makkelijk neerleggen in een zaal. Het voordeel van een dikke mat is dat die heel groot is waardoor ook heel veel turnsters tegelijk deze oefening daarop kunnen doen. Hiermee kunnen misschien wel tien turnsters tegelijkertijd op één dikke mat het ophurken oefenen. Het ophurken op een dikke mat is ook meteen een mooie veilige oefening om turnsters te laten leren om te ophurken. Je kan hen ook veel herhalingen laten doen met al deze oefeningen.

Wellicht liggen er in je zaal wat klosjes. Klosjes kan je ook heel makkelijk neerzetten. Als je al deze oefeningen combineert kan je op die manier misschien wel 10-15 turnsters tegelijk aan de slag laten gaan met ophurken in plaats van dat je heel veel rekstokken moet gaan neerzetten.

Tips

• Probeer je lessen op elkaar af te stemmen. Meestal geef je als turntrainer of als gymdocent meerdere lessen op één dag. Probeer dus de lessen op elkaar af te stemmen door te kijken naar welke materialen je gaat gebruiken en welke je allemaal nodig hebt voor je les kernen. Het kan zijn dat je als docent ervoor kiest om bijvoorbeeld elk uur een andere soort kern te kiezen of andere dingen aan te bieden. Maar als je daarvoor kiest, probeer dan in ieder geval de materialen die je hebt te blijven gebruiken, wellicht wil je die ook even aanpassen. Maar op die manier hoef je niet elke keer alles heen en weer te blijven slepen.
• Regel assistenten. In deze video laat ik zien hoe je assistenten kunt werven en hoe je ze kunt behouden en aansturen. Het is in ieder geval een makkelijke manier die jou veel kan verlichten en helpen als docent met het slepen en opbouwen van materialen.
• Laat ouders en/of turnsters helpen. Je kan de turnsters laten helpen in de les of eventueel ook vlak voor de les. Daarbij kunnen natuurlijk ook ouders helpen. Dat zie je niet bij elke vereniging gebeuren, op het moment dat je bijvoorbeeld ouders zou willen inschakelen als vrijwilliger om te gaan helpen bij het opbouwen van de materialen kan het vaak helpen om de ouders uit te leggen waarom je dat heel fijn vindt. Maar ook waarom het heel belangrijk is voor de ouders en ook bijvoorbeeld de turnsters, want stel dat je ervoor kiest om vlak voor de les te gaan opbouwen, dan kan het natuurlijk zijn dat je daardoor veel meer tijd hebt in de les zelf om de turnsters te helpen en beter te laten turnen. De ouders betalen natuurlijk voor die lessen dus als ze daar van tevoren mee helpen levert dat voor zichzelf en de turnsters ook direct heel veel voordelen op.

Denk ook aan:

• Delegeren. Dit is iets waar veel trainers iets van kunnen leren. Dat merk ik bij mijzelf ook, dat kan een valkuil zijn. Soms sta je in de zaal heel veel materialen heen en weer te slepen. Terwijl er genoeg andere turnsters zijn die misschien staan te niksen en wat staan rond te kijken. Zeker als je een nieuwe trainer bent of een trainer in opleiding bent is het goed om er eerst voor te zorgen dat je gaat delegeren. Zorg er dus voor dat je eerst alle turnsters en assistenten aan de slag zet. Bij zowel het opbouwen en afbreken van de toestellen, voordat je zelf daarmee aan de slag gaat. Zorg er dus eerst voor dat je delegeert. Daarna kan je er eventueel zelf voor kiezen om nog wat dingen op te zetten.
• Denk aan je eigen houding. Deze is ook voor mij persoonlijk belangrijk. Denk aan je rug, aan je houding, zeker als je zware dingen aan het tillen bent, bijvoorbeeld als je een dikke mat moet optillen. Mij helpt het altijd om mijn buik aan te spannen en het bekken. Op die manier krijg je minder belasting op je rug. Daardoor kan je de lessen veel beter volhouden en eventueel meer materiaal slepen. Op het moment dat ik dat niet deed merkte ik al heel snel dat ik last van mijn rug kreeg. Dat is niet heel fijn als je in de zaal staat en je wil heel veel turnsters helpen. Terwijl je ook heel veel last hebt van je rug. Dit is dus in ieder geval iets wat goed is om mee te nemen! (ook al heb je nu nog geen problemen met je rug.) De belasting is zo groot, dus het is wel verstandig om daarop te letten.

Voorbereid de zaal in met een lesplattegrond

Ik weet hoe het voelt

Laat ik eerlijk zijn: ik heb zelf ook genoeg lessen gedraaid waarbij de voorbereiding ver te zoeken was. Dan stond ik met mijn kladblaadje vol pijlen en afkortingen die alleen ik snapte — en zelfs dat was op sommige dagen twijfelachtig. Assistenten vroegen me om uitleg, turnsters liepen verloren rond en ik rende van brug naar balk met het zweet op m'n voorhoofd. Niet ideaal.

Juist daarom weet ik hoe waardevol het is als je wél goed voorbereid de zaal instapt. Het verschil is echt enorm. Minder stress, meer rust, en vooral: meer aandacht voor de sporters.  Want hoe fijn is het om al je turnsters lekker aan het werk te zien, waarbij jij als trainers overzicht kunt houden! :-)

Chaos? Liever niet!

We kennen het allemaal: je komt de zaal in, en terwijl je je jas nog niet eens uit hebt, vraagt een turnster:  ' Wat kan ik opzetten?' Oeps. Geen planning dus. Als je iets meer structuur aanbrengt in je voorbereiding, wordt je training niet alleen overzichtelijker, maar ook leuker. Voor jou én je turnsters.

Van 'wat gaan we vandaag doen?' naar 'check, alles staat klaar'

Doelen die wél haalbaar zijn

Een goede les begint bij weten wat je wil bereiken. Een nieuwe element aanleren? Focus op de landingen? Of gewoon minder chaos op alle turnstationnetjes? Met een duidelijk doel kun je gerichter oefeningen kiezen. En wees eerlijk: het is toch fijn als je niet halverwege moet improviseren omdat je 'even niks had opgeschreven'.

Blokken, groepen en een vleugje rust

Deel je tijd in (niet alles hoeft tegelijk), splits de turnsters op in niveaus en plan rustmomenten in. Laat je turnsters weten na hoeveel rondes ze even pauze mogen houden, en wat ze deze les allemaal kunnen verwachten. Dit geeft rust, ook voor jezelf. Als je niet als een pingpongbal van toestel naar toestel hoeft te stuiteren, houd je meer energie over voor de begeleiding.

Overzicht in de zaal = rust in je hoofd

Toestellen die niet in elkaars weg staan (ja echt)

Je hoeft geen wiskundige te zijn om een logische opstelling te maken. Maar een plattegrondje helpt wel. Liever geen situaties meer waarin de brug de landing van de sprong blokkeert, toch? Met een beetje visueel overzicht kun je veel frustratie voorkomen.

Slimme hulpjes die je écht tijd besparen

Goodbye kladblok, hello digitale held

Je hoeft niet meteen je notitieboek te verbranden, maar het kan geen kwaad om te kijken naar tools die speciaal voor turntrainers zijn gemaakt. Van die dingen waarmee je in 5 minuten een hele les verzint, toestellen sleept, leerdoelen toevoegt én alles kan bewaren voor later. Klinkt als magie, maar het bestaat echt.

Delen is het nieuwe kopiëren

En weet je wat helemaal handig is? Je planning delen met je collega trainers. Geen eindeloze appjes meer met foto’s van scheve tekeningen. Gewoon, één overzicht. En als je dan zelf een keer ziek bent (of op vakantie in de zon), loopt je les toch gewoon door.

Samenwerken zonder misverstanden

Duidelijkheid voor iedereen in de zaal

Als iedereen weet wat het plan is, gebeuren er minder dingen die níet in het plan stonden. Assistenten weten waar ze moeten staan, turnsters weten wat ze moeten doen, en jij hoeft niet te schreeuwen over de airtrack heen om iedereen bij te sturen.

Meer plezier, minder stress

Samenwerken wordt een stuk leuker als je niet constant hoeft uit te leggen wat de bedoeling is. Een gedeeld lesplan is goud waard — en bespaart je een hoop herhaling. Tenzij je natuurlijk net bezig bent met herhalen, dan is het weer handig 😉.

Improviseren als het moet, maar dan slim

Plan B, C en misschien D

Soms loopt een les anders dan je dacht. Groep 1 is veel sneller klaar, groep 2 komt nét niet tot die flikflak. Als je vooraf alternatieven klaar hebt staan, hoef je niet op het moment zelf te stressen. Noem het turnplan-flexibiliteit.

Methodisch turnen: ieder op zijn eigen niveau

Een slimme manier om met die verschillen om te gaan is methodisch turnen. Daarbij verdeel je een turnonderdeel in kleinere stukjes, zodat elke turnster op haar eigen niveau kan oefenen. De één werkt bij het element kip misschien nog aan de aanzweef, terwijl de andere turnsters juist bezig is met de steunfase.  Door het element op te knippen, kan iedereen gericht oefenen op dat deel waar zij nog moeite mee heeft. Zo wordt jouw les niet alleen flexibeler, maar ook effectiever voor iedere sporter.

Terugkijken = vooruitgaan

Fouten zijn fantastisch (om van te leren)

Maak na afloop een kort notitieblokje in je planning: wat werkte goed, wat niet, wat was briljant bedacht maar rampzalig in uitvoering? Van die dingen leer je meer dan van perfect uitgevoerde plannen.

Les klaar? Opslaan en door

🗂️ Persoonlijk favorietje van mij!

Wat ik zelf écht ideaal vind, is dat als ik een keer geen tijd heb om een hele nieuwe les te bedenken, ik gewoon een 'oude' les erbij pak uit mijn digitale archief. Even scrollen, klikken, printen — en hop, ik kan beginnen. Geen stress, wél structuur.

En als ik bijvoorbeeld specifiek met de kip op brug aan de slag wil, hoef ik alleen maar op dat onderdeel te zoeken. In mijn overzicht zie ik dan direct welke lessen ik daar al eerder voor had gemaakt. Eén klik en ik heb een kant-en-klare, methodische les klaarstaan.

📚 Na verloop van tijd bouw je zo een soort persoonlijke turnbibliotheek op. Een verzameling vol methodische lessen, uitgewerkte opstellingen en slimme lesopstellingen. En geloof me: dat is goud waard op die drukke dinsdagavond als je hoofd nog half in de administratie zit.

Met een digitale planning kun je alles bewaren. Volgende keer gewoon hergebruiken. Of aanpassen. Maar je hoeft in elk geval niet wéér opnieuw te beginnen. Da’s fijn.

Turnlesplanner & Turnlesmaker van Beter Turnen

Ben je op zoek naar iets dat je écht helpt bij het voorbereiden van je turnlessen? Kijk dan eens naar de Turnles Planner en Turnles Maker van Beter Turnen. Deze tools zijn speciaal ontworpen voor trainers zoals jij: mensen die houden van overzicht, structuur en een tikje gemak.

Met deze tools sleep je toestellen in een overzichtelijke zaalopstelling, voeg je doelen toe, en sla je al je lessen op voor later. Je kunt ze printen, delen met je team of gewoon hergebruiken wanneer het weer zover is. Kladblaadjes? Vergeten. Rommelige Word-documenten? Niet nodig.

👉 Meer weten? Bekijk hier de Turnlesplanner en Turnlesmaker! 

Tips en advies van trainster Floortje van Diepen

Als recreatietrainster had ik elke week een goede work-out aan het opbouwen en afbreken van de zaal. Als ik dan ook nog eens een kleuterles voor de recreatieve uren had, was het helemaal feest! Zelfs toen ik met oudere meiden ging werken was het niet geheel vanzelfsprekend dat er goed geholpen werd met het op- of afbouwen van de zaal. Ik vermoed een bekend fenomeen voor veel train(st)ers en daarom in deze blog wat tips uit eigen ervaring voor dat vervelende karwei dat toch elke training gedaan moet worden!

Ouders bij opbouwen en afbreken

Waarschijnlijk de meest voor de hand liggende optie; ouders. Ze zijn er vaak toch en daarom kun je ouders best vragen een handje te helpen. Sommige ouders zullen het zelf aanbieden, anderen moet je misschien even vragen. Bij het opbouwen zijn ze misschien niet altijd aanwezig, maar zeker bij het afbreken kunnen ze ervoor zorgen dat de zaal weer snel spik en span is. Let wel op dat ouders niet altijd weten hoe ze met het materiaal moeten omgaan! Check dus toestellen altijd zelf nog even en laat ouders liever niet zelf lastigere toestellen opzetten. De meeste zalen waar ik overigens lesgaf hadden plaatjes voor de indeling van het materialenhok. Dat helpt natuurlijk extra, want ouders kunnen gewoon daarop kijken hoe het moet staan.

Plattegrond en vaste taken

Het kan handig zijn om turnsters die altijd vroeg zijn of assistenten die op tijd aanwezig zijn vaste taken te geven. Dit vergt wel enige voorbereiding vanuit jouw kant, want een plattegrond is handig. Maak een plattegrond en zet er namen bij. Degene die dan binnenkomen kunnen meteen zien wat ze moeten/kunnen doen. Met de turnlesplanner en turnlesmaker van Beter Turnen kun je naast je toestelopstelling ook allerlei kanttekeningen plaastsen, en zo duidelijk maken wie welke taak op zich gaat nemen. Erg handig!

Je kunt voor de jongere kinderen ook met kleuren werken. Maak ook duidelijke afspraken met je turnsters over het opbouwen en afbreken. Zorg dat iedereen een taak heeft en deze duidelijk is. Zorg ook dat ze snappen dat dit een gezamenlijke verantwoordelijkheid is omdat ze anders niet met de training kunnen beginnen.

Als je turnsters veel laat helpen, kan het fijn zijn om, voor zover mogelijk, de spullen al richting de juiste kant van de zaal te rijden zodat het daar alleen maar hoeft opgezet te worden.

Lesvoorbereiding voor opbouwen en afbreken

Mocht je met verschillende groepen achter elkaar zitten en niet in elke groep hetzelfde doen (zoals kleuters en recreatieve turnsters) dan kan het handig zijn om in je voorbereiding rekening te houden de onderdelen die je die les gaat doen. Als je bijvoorbeeld de balk opzet voor je kleuters maar je die eigenlijk in je lessen daarna niet nodig hebt, dan kun je dat misschien beter anders doen. Voorkom onnodig veel ombouwen door de balk dan in alle lessen te gebruiken.

Ook kun je situaties misschien op verschillende manieren gebruiken voor de groepen die na elkaar zitten. Een schuin vlak kan natuurlijk gebruikt worden voor boomstamrollen bij de kleuters, de rol voorover bij de 6-8-jarigen en voor een flik-flak bij de 12+.

Instructie

Tijdens de niveau 3 cursus komt het uitgebreid aan bod: Wie, wat, waar, wanneer, welke wijze en wat dan. Wees duidelijk wat je van je turnsters of ouders verwacht door deze zaken af te bakenen. Je hebt zo zelf makkelijk overzicht en kunt ook snel zien wie je weer aan het werk kunt zetten.

Communicatie en het samendoen is dus eigenlijk het belangrijkste bij het snel opbouwen en afbreken van de zaal. Er wordt niet voor niets gezegd, vele handen maken licht werk.

Conclusie

Turnles voorbereiden hoeft geen hoofdpijnklus te zijn. Met een beetje structuur, een beetje digitaal inzicht, en een vleugje humor, kom je al een heel eind. En vergeet niet: hoe beter jouw voorbereiding, hoe meer tijd je overhoudt voor het leukste onderdeel van allemaal — je turnsters laten stralen!

Mocht je nog meer tips kunnen gebruiken, dan hebben wij op onze website  veel verschillende downloads staan die je gratis kun downloaden. Dit zijn verschillende checklists en andere hulpmiddelen die je wellicht kunnen inspireren. Mocht je bij ons premium lid zijn hebben we verschillende tools op ons platform staan. We hebben verschillende modules en lessen daarop staan die je kunnen helpen om je les makkelijker te maken. Vooral onze turnlesplanner en turnlesmaker zijn geliefd bij trainers! Waarmee je in ieder geval een stuk sneller je lessen kunt voorbereiden en daarmee ook het niveau van je sporters omhoog kunt krijgen.

Ik hoop dat je dit waardevol vond en dat het je helpt in je lessen met het opbouwen van materialen. Veel succes met je lessen!